Trang thiết bị MIG-MAG cơ bản gồm nguồn điện hàn DC, bộ cấp dây hàn, bộ cung cấp khí bảo vệ, các bộ điều khiển dây hàn, dòng hàn, khí bảo vệ, nước làm nguội (nếu có) và súng hàn.
Súng hàn
Các loại súng hàn khác nhau được thiết kế nhằm cung cấp hiệu quả tối đa cho công việc hàn. Chúng bao gồm súng hàn công suất cao, loại năng suất cao, loại nhẹ dùng hàn ở mọi vị trí, loại thiết kế đặc biệt cho các mối hàn đặc biệt.
Loại làm nguội bằng khí thường có phạm vi ứng dụng cho dòng hàn nhỏ hơn 600A. Khi hàn trên các dây chuyền công nghệ chúng ta thường dùng loại làm nguội bằng nước.
Súng hàn bao gồm các chi tiết sau:
- Ống dây dẫn và contact tip
- Mỏ phun khí(chụp khí)
- Ống dẩn dây điện cực(ruột dẫn dây hàn)
- Ống dẫn khí bảo vệ
- Ống dẫn nước làm nguội (đối với loại làm nguội bằng nước)
- Dây dẫn điện hàn
- Công tắc điều khiển
Súng hàn bán tự động
Trên thực tế có nhiều loại súng hàn kiểu dáng, thương hiệu khác nhau, nhưng phổ biến nhất có hai loại. Loại kiểu Châu Âu đại diện là súng hàn Binzel như model MB15Ak, MB25Ak, MB24KD, MB36KD. Loại kiểu Châu Á thì có Panasonic như P200, P350, P500. Nhằm để đáp ứng thị trường Châu Á nhà sản xuất Binzel cũng cho ra các loại súng kiểu dáng Panasonic mang thương hiệu Binzel với các model như AB GRIP 20.1, AB GRIP 35.1, AB GRIP 50.1...
Súng hàn MIG/MAG AB GRIP |
Béc hàn
Có nhiều tên gọi bép hàn hay đầu hàn thường được chế tạo bằng đồng hoặc hợp kim đồng có nhiệm vụ tiếp điện cho dây hàn. Béc hàn rất quan trọng bởi vì nó vừa bảo đảm dẫn điện tốt vừa bảo đảm dây hàn đi qua dễ dàng. Khi hàn cần chọn béc hàn phù hợp với vật liệu và cỡ dây hàn. Béc hàn cần được gá đặt nhẹ nhàng vào súng hàn và phải đặt đúng tâm của mỏ phun khí.
Béc hàn Sunshine kiểu Panasonic |
Mỏ phun khí
Mỏ phun khí hay chụp khí có nhiệm vụ cung cấp dòng khí bảo vệ vũng hàn. Chế độ dòng chảy trong mỏ phun rất quang trọng vì nó đảm bảo cho việc bảo vệ vùng hàn khỏi sự xâm nhập của các khí có hại. các cỡ chụp khí khác nhau được chọn cho phù hợp công việc, cỡ lớn dùng cho dòng hàn lớn, bề rộng mối hàn lớn, cỡ nhỏ dùng cho dòng hàn nhỏ.
Ruột dẫn dây hàn
Ruột dẫn dây hàn là bộ phận định vị và dẫn hướng dây hàn từ bánh xe cấp dây đến béc hàn. Trong quá trình hàn cần đảm bảo cấp dây đều đặn thì hồ quang mới cháy ổn định. Dây hàn bị vặn xoắn, gấp khúc phải loại bỏ không được dùng để tránh bị kẹt dây.
Đường kính và vật liệu béc hàn rất quan trọng đối với quá trình hàn ống dẫn bằng thép dùng cho các vật liệu cứng như thép, inox trong khi ống nilon dùng cho vật liệu mềm như nhôm, Magnesium, đồng. khi hàn cần tránh bẻ gấp khúc ống dẫn không bị kẹt dây. Đối với mỗi cở dây cần dùng cần dùng ống dẫn thích hợp.
Bộ cấp dây hàn
Bộ cấp dây kiểu đẩy thường được dùng song khoảng cách từ thiết bị hàn đến nơi hàn không quá 3 – 5m. Cấp dây kiểu kéo thường được bố trí trong súng hàn và nó cho phép khoảng cách đến thiết bị hàn xa hơn. Khi phải hàn trên cao hoặc không thể bố trí thiết bị gần nơi cần hàn chúng ta có thể sử dụng loại súng hàn có gắn cuộn dây “ spool on gun”.
Motor cấp dây thường là loại có tốc độ điều chỉnh vô cấp. Bộ cấp dây tốc độ không đổi có trang bị mạch điện tử để điều khiển quá trình mồi hồ quang, tự động điều chỉnh khi có sự thay đổi điện áp nguồn, tự điều chỉnh khi có xảy ra sự trượt dây. Kết quả là hồ quang mồi và cháy ổn định hơn, hạn chế đáng kể hiện tượng văng tóe.
Bộ cung cấp khí bảo vệ
Van chỉnh áp khí bảo vệ, Thiết bị hàn cần cung cấp khí bảo vệ với áp suất và lưu lượng không đổi. Van chỉnh áp đảm nhiệm vai trò đó. Có các loại van một cấp hoặc hai cấp, có hay không trang bị lưu lượng kế. Loại hai cấp cho áp suất và lưu lượng khí cung cấp đều hơn loại một cấp.
Nguồn khí bảo vệ
Thường là các bình khí nén áp suất cao, tuy nhiên khi sử dụng nhiều thì có thể dùng hệ thống cung cấp từ khí hóa lỏng. Thông thường chúng ta dùng các bình khí đã trộn sẵn các khí hoạt hóa như CO2 O2, H2, He… Song cũng vó thể dùng bộ trộn khí để cấp các thành phần khí hoạt hóa. Nhất là khi sử dụng khí hóa lỏng. Dung lượng và dạng tồn trữ các loại khí được xác định theo nhu cầu sử dụng.
Nguồn hàn điện
Nguồn hàn điện cung cấp dòng hàn cho các quá trình. Thường thì quá trình GMAW được dùng với nguồn DC phân cực dương. Có nghĩa là súng hàn được gắn vào cực dương còn chi tiết hàn được đầu cực âm. Hai nhóm thiết bị chính thường được sử dụng là kiểu động(Motor-Máy phát) hoặc kiểu tĩnh (Biến áp – nắn điện). Thiết bị kiểu tĩnh thường được sử dụng trong các xưởng sản xuất trong khi loại động thích hợp hơn với việc ở công trường.
Nguồn hàn điện kiểu tĩnh | Nguồn hàn điện kiểu động | |
Đối với hàn GMAW thì bộ CV là điện áp hồ quang không đổi trong suốt quá trình hàn. Dòng hàn sẽ tự động tăng hoặc giảm khi chiều dài hồ quang thay đổi, từ đó làm tăng hoặc giảm tốc độ chảy của dây hàn nhờ đó mà điện áp hồ quang được duy trì không đổi. Như vậy, thiết bị GMAW điều chỉnh dòng điện hàn thông qua tốc độ cấp dây.
Hình bên dưới mô tả đặc tính ngoài của thiết bị dòng không đổi (CC) và áp không đổi (CV) Đường đặc tính ngoài của thiết bị CV có dạng nằm ngang, nên ứng với sự thay đổi nhỏ về điện áp cũng dẩn tới sự thay đổi lớn về dòng điện. Nói cách khác độ nhạy rất cao trong khi thiết bị CC thì hầu như dòng không thay đổi khi thay đổi điện áp.
Đặc tính VA của thiết bị CC và CV
Trên đây vừa trình bày một số thành phần cơ bản trong thiết bị hàn MIG-MAG, để hiểu sâu hơn về các thành phần này chúng ta cần khảo sát trên từng thiết bị thực tế cụ thể trong những lần sau.